گروه محیط زیست، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر، ایران
چکیده
این مطالعه به‌منظور بررسی آشیان اکولوژیک بالقوه قوچ و میش (Ovis oriantalis) مناطق حفاظت‌شده لشگردر-گلپرآباد، پلنگاب و الوند-چال‌خاتون- راسوند انجام گرفته است. متغیرهای زیستگاهی مشابه در تمام زیستگاه شناسایی و رقومیسازی شدند. سپس با استفاده مدل آنتروپی بیشینه (MaxEnt) آشیان اکولوژیک بالفعل گونه در محدوده مناطق مورد مطالعه بررسی شد. به‌منظور دستیابی به آشیان اکولوژیک بالقوه محدوده که تمام مناطق نامبرده را در برگیرد انتخاب و مدل‌سازی آشیان اکولوژیک بالقوه نیز با استفاده از مدل آنتروپی بیشینه انجام گرفت. مقادیر متغیرهای زیستگاهی نقشه‌ها به ازا نقاط حضور استخراج و سپس از آنالیز خوشه‌ای K-Means به‌منظور خوشه‌بندی نقاط حضور براساس شباهت استفاده شد. درنهایت با استفاده از شاخص‌های هم پوشانی (Schoener’s D، Hellinger’s I) و پهنا (Levin’s B1،B2 (uncertainty))، میزان همپوشانی و پهنای آشیان اکولوژیک گونه مذکور اندازه‌گیری شد. نتایج تحلیل خوشه نشان داد که براساس متغیرهای زیستگاهی نقاط حضور، مناطق لشگردر-گلپرآباد و الوند-چال خاتون- راسوند بیش ترین شباهت را دارند، اما براساس نتایج مدل آنتروپی بیشینه بیش ترین هم پوشانی آشیان اکولوژیک بالقوه و بالفعل بین منطقه شکارممنوع پلنگاب و لشگردر-گلپرآباد بوده و از طرفی میزان تخصص گرایی قوچ و میش در آشیان بالقوه و بالفعل در مناطق الوند-چال خاتون-راسوند بیش از سایر مناطق بوده است.
ابراهیمی، ا.؛ فراشی، آ. و راشکی، ع.،۱۳۹۶. مدل سازی زیستگاه قوچ و میش ارمنی در ایران. دومین همایش بین المللی ایده های نوین در معماری، شهرسازی، جغرافیا و محیط زیست پایداری. ساج گستر کاسپین. مشهد ۷ صفحه.
احمدپور، م.؛ وارسته مرادی، ح.؛ اکبری، ح و ایمانی هرسینی، ج.، ۱۳۹۴. مدل سازی مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش اوریال (Ovis orientalis arkal) در پناهگاه حیات وحش دره انجیر یزد. فصلنامه محیط زیست جانوری. سال ۷، شماره۲، صفحات 11 تا 18.
ادارهکلحفاظتمحیط‌زیست استان مرکزی. 1395. زیر پورتال محیطزیست طبیعی و تنوع زیستی. مناطق چهارگانه تحت مدیریت.
انصاری، ا.، 1395. مقایسه مدل مطلوبیت زیستگاه گوسفند وحشی (Ovis orientalis) با استفاده از روش ENFA و MaxEnt در استان مرکزی. محیط زیست جانوری. سال 8، شماره 2، صفحات 9 تا 16.
بهرامی نژاد، م.؛ نظامی بلوچی، ب. و حقانی، ع .، 1395. لکه های زیستگاهی مناسب برای حفاظت از قوچ و میش اوریال (OvisOrientalis) در منطقه حفاظت‌شده درمیان، استان خراسان جنوبی. فصلنامه محیطزیست جانوری. سال 8، شماره 4، صفحات 9 تا 16.
جعفری، ع.؛ میرزائی، ر.؛ زمانی، ر. و محمودی، ا.، 1395. مدل‌سازی پراکنش قوچ و میش اصفهان در منطقه حفاظت‌شده تنگ صیاد براساس بهبود اریب داده های حضور و انتخاب متغیر مناسب با استفاده از روش حداکثر آنتروپی. فصلنامه اکولوژی کاربردی. سال 5، شماره 15، صفحات 39 تا 48.
جهانگردی و توریسم. 1396. ایران گشت، نگینی در دل کوه چال خاتون. روزنامه. شماره 1414.
رضایی، س.؛ نادری، س. و کرمی، پ.، 1396. مدل سازی مطلوبیت زیستگاه بهاره و تابستانه گراز (Sus scrofa) در پناهگاه حیاتوحش جاسب استان مرکزی با استفاده از روش حداکثر آنتروپی. فصلنامه محیطزیست جانوری. سال 9، شماره 2، صفحات 25 تا 36.
رضایی، ع.؛ کابلی، م.؛ اشرفی، س. و اکبری، ح.، 1395. تعیین پهنای آشیان بومشناختی پلنگ ایرانی (Panthera pardus saxicolor) در منطقه حفاظت‌شده کوه بافق. فصلنامه محیطزیست جانوری. سال 8، شماره 1، صفحات 1 تا 8.
رم یاز، م.؛ نادری، س.؛ کرمی، پ. و بهنام، غ.، 1396. مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه پاییزه و زمستانه گوسفند وحشی (Ovis Orientalis) در منطقه حفاظت‌شده پرور براساس روش حداکثر آنتروپی بیشینه. فصلنامه محیطزیست جانوری. سال 9، شماره 2، صفحات 17 تا 24.
سرهنگ زاده، ج.؛ یاوری، ا.ر.؛ همامی، م.ر.؛ جعفری، ح. و شمس اسفندآباد، ب.، 1392. مدل‌سازی مطلوبیت زستگاه قوچ و میش (Ovis Orientalis) با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی آشیان بوم شناختی در منطقه حفاظت‌شده کوه بافق. فصلنامه پژوهش های محیطزیست. سال 4، شماره 8، صفحات 169 تا 182.
صفری گنگ، ز.؛ همامی، م.ر.؛ کوهی، م. و ملکیان، م.، 1393. انتخاب خردزیستگاه توسط مارمولک های هم بوم روزفعال در پارکملی کلاه قاضی. پژوهش های جانوری. جلد 27، صفحات 367 تا 376.
فیروزی جهان تیغ، ف. و عامری، ح.، 1394. بررسی ویژگی های بیماران مبتلا به سل با استفاده از روش خوشه بندی K-means. مجله انفورماتیک سلامت و زیست پزشکی. دوره 2، صفحات 149 تا 159.
کرمی، پ.؛ شایسته، ک.؛ کرمی، ا. و حسینی، س.م.، 1396. پذیرفته شده برای چاپ شناسایی دالان‌های زیستگاهی گوسفند وحشی ارمنی (OvisOrientalis) در بستر سیمای سرزمین مبتنی بر تئوری مدارهای الکتریکی مطالعه موردی: مناطق لشگر در و گلپر آباد. فصلنامه پژوهش های جانوری.
کرمی، پ.؛ کمانگر، م. و حسینی، س.م.، 1395. مدل سازی مطلوبیت زیستگاه آهوی ایرانی در منطقه شکار ممنوع قراویز و استان کرمانشاه با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی. فصلنامه پژوهش های جانوری. جلد 29، شماره 3، صفحات 340 تا 352.
کفاش، ا. و یوسفی، م.، 1396. اثرات منفی تغییرات اقلیمی آینده بر روی لاسرتاهای کوه زی ایران. فصلنامه محیطزیست طبیعی ایران. دوره 70، شماره 1، صفحات 149 تا 160.
محمدیان، ع. و طهماسبی، پ.، 1395. شکست تصادفی آشیان اکولوژیک گونه‌های گیاهی مراتع در اثر چرای حیوانات (مطالعه موردی: شهرستان بروجن، استان چهارمحال بختیاری). مجله مهندسی اکوسیستم بیابان. سال 5، شماره 10، صفحات 23 تا 32.
مروتی، م.؛ کرمی، م.؛ کابلی، م.؛ روستا، ز. و شرکائی، م.ج.، 1392. مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه قوچ و میش مهم ترین طعمه یوزپلنگ آسیایی (Acinonyx jubatus venaticus) با استفاده از روش حداکثر آنتروپی در پناهگاه حیات وحش دره انجیر یزد. فصلنامه محیطزیست جانوری. سال6، شماره 4، صفحات 135 تا 149.
ملکیان، م. و همامی، م.ز.، 1391. مبانی زیست شناسی حفاظت. چاپ اول. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 304 صفحه.
موسوی، ط.، 1390. انتخاب و تقسیم بندی زیستگاه توسط کبک (Alectoris chukar) و تیهو (Ammoperdix griseogularis) مطالعه موردی منطقه شکارممنوع خائیز. پایان نامه کارشناسی ارشد محیط زیست. دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان. 70 صفحه.
Bergallo, H.G. and Rocha, C.F.D., 1994. Spatial and trophic niche differentiation in two Sympatric lizards with different foranging mode. Australian J of Ecology. Vol. 19, pp: 72- 75.
Bragin, N.; Amgalanbaatar, S.; Wingard, G. and P. Reading, R., 2017. Creating a model of habitat suitability using vegetation and ruggedness for Ovis ammon and Capra sibirica (Artiodactyla: Bovidae) in Mongolia. Journal of Asia-Pacific Biodiversity. Vol. 10, pp: 390-395.
Cao, Y.; DeWalt, R.E.; Robinson, J.L.; Tweddale, T.; Hinz, L. and Pessino, M., 2013. Using Maxent to model the historic distributions of stonefly species in Illinois streams: The effects of regularization and threshold selections. Journal of Ecological Modelling. Vol. 259, pp: 30-39.
Capula, M. and Luiselli, L., 1994. Resource partitioning in a Mediterranean lizard community. Italian Journal of Zoology. Vol. 61, pp: 173-177.
Elith, J.; Graham, C.H.; Anderson, R.P.; Dudík, M.; Ferrier, S.; Guisan, A.; Hijmans, R.J.; Huettmann, F.; Leathwick, J.R.; Lehmann, A.; Li, J.; Lohmann, L.G.; Loiselle, B.A.; Manion, G.; Moritz, C.; Nakamura, M.; Nakazawa, Y.; Overton, J.M.; Peterson, A.T.; Phillips, S.J.; Richardson, K.; Scachetti-Pereira, R.; Schapire, R.E.; Sobero, N.J; Williams, S.; Wisz M.S. and Zimmermann, E., 2006. Novel methods improve prediction of species’ distribution from occurrence data. Journal of Ecography. Vol. 29, pp: 129-151.
Goljani, R.; Kaboli, M.; Karami, M.; Ghodsizadeh, Z. andNourani, E., 2012. Male Alborz Red Sheep Migration Cor-ridors Selection from Summer to Fall Habitats in Jajroud Protected Area Complex, Iran. Russian Journal of Ecology. Vol. 43, pp: 67-76.
Guisan, A. and Zimmermann, N.E., 2000. Predictive habitat distribution models in ecology. Journal of Ecological Modelling. Vol. 135, No. 2–3, pp: 147–186.
Hirzel, A.H. and Lay. G.L., 2008. Habitat suitability modelling and niche theory. Journal of Applied Ecology. Vol. 45, pp: 1372-1381.
Hosseinian, S.; Mirshamsi, O.; Ilgaz, Ç.; Kumlutaş, Y. and Avci, A., 2016. Ecological niche divergence between Trapelus ruderatus and Trapelus persicus (Sauria: Agamidae) in the Middle East. Journal of Asian Herpetological Research. Vol. 7, No. 2, pp: 96-102.
Krebs, C.J., 1999. Ecological methodology. California: Benjamin. Cummings. 620 p.
Levins, R., 1968. Evolution in Changing Environments. Monographs in Population Biology, volume 2. Princeton University Press, Princeton, New Jersey, USA.
Mallon, D., 1983. The status of Ladakh urial Ovis orientalis vignei in Ladakh, India. Biological conservation. Vol. 27, No. 4, pp: 373-381.
Mirshamsi, O., 2013. Ecological niche modeling of two scorpion species Mesobuthus eupeus (C. L. Koch, 1839) and M. phillipsii (Pocock, 1889) from the Iranian Plateau and Zagros region. Journal of Euscorpius Occasional Publications in Scorpiology. No. 154.
Phillips, S.J.; Anderson, R.P. and Schapire, R.E., 2006. Maximum entropy modeling of species geographic distributions. J of ecological modeling. Vol. 190, pp: 231-259.
Phillips, S.J. and Dudík, M., 2008. Modeling of species distributions with Maxent: new extensions & a comprehensive evaluation. J of ecography. Vol. 31, pp: 161-175.
Radosavljevic, A. and Anderson, R.P., 2014. Making better Maxent models of species distributions: complexity, overfitting & evaluation. J of biogeogr. Vol. 41, pp: 629-643.
Rhoden, C.M.; Peterman, W.E. and Taylor, C.A., 2017. Maxent directed field surveys identify new populations of narrowly endemic habitat specialists. J of peer. Vol. 5, pp: 3632.
Rouag,R.;Luiselli,L.; Dgilali, H. and Gueraiche, H., 2007. Resource partitioning patterns between two sympatric lizard species from Algeria. Journal of Arid Environments. Vol. 69, pp: 158-168.
Salas, E.A.L.; Valdez, R. and Michel, S., 2017. Summer and winter habitat suitability of Marco Polo argali in southeastern Tajikistan: A modeling approach. Journal of Heliyon. Vol. 3, No. 11, pp: 445.
Schoener, T.W., 1968. Anolis lizards of Bimini: resource partitioning in a complex fauna. Journal of Ecology. Vol. 49, pp: 704-726.
Templ, M.; Filzmoser, P. and Reimann, C., 2008. Cluster analysis applied to regional geochemical data: Problems and possibilities. Journal of Applied Geochemistry. Vol. 23, No. 8, pp: 2198-2213.
Vorsino, A.E.; King C.B.; Haines W.P. and Rubinoff, D., 2013. Modeling the Habitat Retreat of the Rediscovered Endemic Hawaiian Moth Omiodes continuatalis Wallengren (Lepidoptera: Crambidae). PLoS ONE8. Vol. 1, pp: 51885.
Warren, D.L.; Glor, R.E. and Turelli, M., 2008. Environmental niche equivalency versus conservatism: quantitative approaches to niche evolution. Evolution. Vol. 62, pp: 2868-2883.
Zare Chahouki, M.A.; Jafari, M.; Azarnivand, H.; Moqadam, M.; Farahpoor, M. and Shafizade, M., 2007. Application of logistic regression to study the relationship between presence of plant species and environmental factors. Journal of Pajouhesh-Va-Sazandegi. Vol. 76, pp: 136-143.
)