شناسایی و تعیین پراکنش مکانی و زمانی انگل های خارجی کبک (Alectoris chukar) در منطقه حفاظت شده بهرام گور

نوع مقاله : بیماری ها

نویسندگان

گروه محیط زیست، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی، آباده، ایران

چکیده

انگل­ های خارجی با خون­ خواری از پرندگان، در انتقال عوامل بیماری­ زای مختلف نقش کلیدی دارند. هدف از مطالعه حاضر، شناسایی و تعیین پراکنش انگل­ های خارجی کبک ­های وحشی منطقه حفاظت­ شده بهرام­ گور بود. روش انجام این تحقیق، نمونه ­برداری و شناسایی به ­روش مرفولوژیک، مولکولی و تبار­شناسی بود. از اواخر بهار تا اواخر پاییز 1395 اقدام به جمع ­آوری نمونه ­ها شد. تعداد 29 کبک به ­روش تصادفی طبقه­ بندی شده از زیستگاه های دشتی، کوهستـانی، تپه ­ماهوری و باغی منطقه زنده ­گیری و انگل ­های خارجی به ­وسیله پنس از سر کبک جمع­ آوری و به شیشه حاوی الکل 70 درصد منتقل شدند و سپس برای شناسایی بـه آزمایشگاه انتقـال داده شدند. از دستگاه استریومیکروسکوپ و کلید­های تشخیصی کتاب­ های انگل ­شناسی و هم­ چنین از روش­ های مولکولی جهت شناسایی انگل ­ها استفاده شد. تمام انگل ­های خارجی، کنه تشخیص داده شدند. در مجموع 40 عدد کنه جمع­ آوری شد که 38 عدد کنه (95%) متعلق به جنس Ornithodoros و گونه  Ornithodoros canestrini و 2 عدد کنه (5%) متعلق به جنس Hyalomma و گونه Hyalomma sp بود. گونه Ornithodoros canestrini در زیستگاه باغی (45%) و در فصل پاییز (5/57%) بیش­ ترین فراوانی را داشت درحالی­ که گونه Hyalomma sp.  تنها در زیستگاه تپه­ ماهوری (5%) و فصـل بهار (5%) حضور داشت. بنابر­این، گونه Ornithodoros canestrini گونه غالب منطقه شناخته شد. با توجه به اهمیت این گونه­ ها در انتقال بیماری­ ها به پرندگان و سایر گونه­ های حیات ­وحش، اقدامات بهداشتی و مدیریتی مناسب جهت کنترل و مبارزه با این انگل­ های خارجی باید اعمال شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Identification and Determination of the Spatial and Temporal Distribution of ectoparasites of Partridge (Alectoris chukar) in the Bahramegoor Protected Area

نویسندگان [English]

  • Mahin Asadi
  • Haniyeh Nowzari
Department of Enviroment, Abadeh Branch, Islamic Azad University, Abadeh, Iran
چکیده [English]

Ectoparasites play a key role in transmission of various pathogens by blood-sucking from birds. The aim of this study was to identify and determine the distribution of ectoparasites of wild partridge (Alectoris chukar) in the Bahramegoor Protected Area (BPA). The method of this research was sampling and identification by morphological, molecular and Phylogenic methods. From the late spring to late fall, 2016, samples were collected. 29 partridge were live-captured by stratified random design method from plain, mountains, hill-valley and garden habitats of the BPA and ectoparasites were collected from partridge’s head by forceps and transferred to glass containing 70% alcohol, then transmitted to the laboratory for identification. The stereoscopic microscope and diagnostic keys of parasitic books as well as molecular methods were used for identifying parasites. All ectoparasites were ticks. A total of 40 ticks were collected, of which 38 ticks (95%) belonged to Ornithodoros genus and Ornithodoros canestrini species and two ticks (5%) belonged to the Hyalomma genus and the Hyalomma sp. species. The Ornithodoros canestrini species was most abundant in the garden habitat (45%) and in the autumn (57.5%) whereas Hyalomma sp. species was found only in the hill-valley habitat (5%) and in the spring (5%).  So, the Ornithodoros canestrini species are known as the dominant species of the area. Due to the importance of these species in transmitting diseases to birds and other wildlife species, appropriate health and management tasks should be taken in place to control and combat these ectoparasites.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hard ticks
  • Soft ticks
  • Partridge (Alectoris chukar)
  • Habitat
  • Bahramegoor Protected Area
  1. امینی ­نسب، م.، 1386. مدیریت و کنترل بیماری­ های پرندگان به عنوان یک راه کار بوم­ شناختی جلوگیری از نابودی تنوع­ زیستی. دومین همایش ملی کشاورزی بوم شناختی ایران. صفحات 10 تا 21.
  2. توسلی، م.، 1380. حشره ­شناسی دامپزشکی.انتشارات دانشگاه ارومیه. ارومیه. 521 صفحه.
  3. توکلی، م.، 1376. بررسی انتشار جغرافیایی کنه­ های نرم و سخت در استان لرستان. پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد. دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده علوم پزشکی. 105 صفحه.
  4. ثقفی­ پور، ع.؛تلمادره­ ی، ز. و  فرزین­ نیا، ب.،  1391. پراکندگی جغرافیایی کنه­ ها در شهرستان قم در سال­ های 1389-90 .مجله دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی. دوره4، شماره 3، صفحات 389 تا 391.
  5. خیاط ­نوری، م. و هاشم­ زاده ­فرهنگ، ح.، 1390. بررسی تنوع گونه­ ای و تغییرات فصلی کنه­ های سخت گوسفندان شهر تبریز در سال 1388. مجله آسیب ­شناسی درمانگاهی دامپزشکی. دوره 5، شماره 3، صفحات 1273 تا 1279.
  6. دهقانی، ر. و طالاری، ص.، 1383. فون کنه­ های پس استیگماتی (Acari: Metastigmata) شهرستان کاشان. مجله پژوهش و سازندگی. شماره 65، صفحات 19 تا 23.
  7. شمسی، م. و بهرامی، ع.، 1388. کلیات بندپایان در دامپزشکی. انتشارات دانشگاه ایلام. ایلام. 439 صفحه.
  8. شافعی­ کلوانق،ا.، 1394. بررسی پراکندگی و شناسایی کنه­ های سخت دام­ های اهلی و تعیین آلودگی آن ­ها به ویروس تب خونریزی دهنده کریمه کنگو (CCHF) با روش (RT-PCR) در شهرستان هریس آذربایجان ­شرقی ایران.  پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد، دانشگاه تربیت مدرس. دانشکده علوم پزشکی.
  9. طاهریان،م.؛کایدی،م.؛حسینی، ا. و بهرهی،ا.، 1393. پراکندگی و تعیین فون کنه­ های سخت و نرم شهرستان خرم آباد، استان لرستان. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی لرستان. دوره 16، شماره 2، صفحات 5 تا 15.
  10. مهندسین مشاور جامع ایران. 1389. طرح جامع مدیریت پارک ملی قطرویه- منطقه حفاظت ­شده بهرام گور.سازمان حفاظت محیط زیست ایران.
  11. عسکریان، ف.؛ عنایتی، ا.؛ عمویی، ا. و یزدانی­ چرایی، ج.، 1390. بررسی فون، پراکندگی جغرافیایی و فعالیت فصلی کنه ­های سخت در شهرستان ساری. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران. دوره 21، شماره 83، صفحات 25 تا 33.
  12. منصوری،ج.، 1379.پرنده شناسی. انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامی. 294 صفحه.
  13. نعمان، و.؛ عبدی­ گودرزی، م.؛ نبی­ نژاد، ع.؛ حیدری، م. و خلیلی­ فرد، م.، 1385. شناسایی کنه­ های سخت نشخوارکنندگان اهلی در دو منطقه اکولوژیکی استان اصفهان. مجله پژوهش و سازندگی. امور دام و آبزیان. شماره 77، صفحات 89 تا 95.
  14. هاشم ­زاده ­فرهنگ،ح.؛نامداریان،م.؛شیرازی،ش.و شهبازی،پ.، 1387. بررسی انگل­ های خارجی ماکیان بومی شهرستان تبریز. مجله دامپزشکی ایران. دوره 4، شماره 4، صفحات 97 تا 100.  
  15. Calvet, C.; Estrada, R.; Lucientes, J. and Estrada, A., 2003. Ectoparasite tick and chewing lice of red-legged partridge, Alectoris rufa, in Spain. Medical and veterinary Entomology. Vol. 17, pp: 33-37.
  16. http://www.microsoft.com/excel,accessed31October2013.
  17. Khattak, R.M.; Sharafat, A.; Jahangir, M.; Nasir khan, M.; Azhar, R. and, Furhan, I., 2012. Prevalence of Ectoparasites in wild & Domesticated Grey Francolin (Francolinus pondicerianus) & Black Partridges (Francolinus francolinus) from Khyber Pakhtoonkhwa Province of Pakistan. J of Zoology. Vol. 44, No. 5, pp: 1239-1244.
  18. Kumar, S.; Stecher, G. and Tamura, K., 2016. MEGA7: molecular evolutionary genetics analysis version 7.0 for bigger datasets. Journal of Molecular Biology and Evolution. Vol. 33, pp: 1870-1874.
  19. Millan, J.; Gortazar, C.; Martin, M.; Pas, M. and Villafuerte, R., 2004. Comparative survey of the ectoparasite fauna of wild and farm-reared red-legged partridges (Alectoris rufa), with an ecological study in wild populations. Parasitol Res. Vol. 93, pp: 79-85.
  20. Nabian, S. and Rahbari, S., 2008. Occurrence of Soft and Hard Ticks on Ruminants in Zagros Mountainous Areas of Iran. Iranian Journal of Arthropod-Borne Diseases. Vol. 2, No. 1, pp: 16-20.
  21. Nortea, A.C.; Dasilvaa, L.P.; Tenreirod, P.J.Q.; Flgueirase, M.S.; Araujoa, P.M.; Lopesa, P.B.; Matosf, C.; Rosag, A.; Ferreirah, P.J.S.G.; Encarnacaoi, P.; Rochaa, A.; Escuderoj, R.; Andaj, P.; Nanciob, M.S. and Lopes, I., 2015. Patterns of tick infestation and their Borrelia burgdorferi S1 infection in wild birds in Portugal. Journal of Ticks and Tick-borne Diseases. Vol. 6, No. 6, pp: 743-750.
  22. Sambrook, J. and Russell, D.W., 2001. Molecular cloning: a laboratory manual, Cold Spring Harbor Laboratory Press. New York. USA. 2344 P.
  23. SPSS Inc. Released 2008. SPSS Statistics for windows. Version 17.0. Chicago. IL: SPSS Inc.